Otomatik Şanzıman Arıza Sebepleri Nelerdir?

Otomatik şanzımanlı araçların durduk yere arızalanması mümkün değildir. Arıza yapması için mutlaka bir dış etkene ihtiyacı vardır. Bunların en başında kullanıcı hataları gelmektedir. daha sonrasında ise doğal faktörler ve araçtaki bazı farklı kısımlardan kaynaklı sebeplerden arızalanma ihtimalleri karşımıza çıkar.

Otomatik şanzımanlı (vitesli) araçlar nasıl kullanılmalı? başlıklı yazımızı okuyarak daha detaylı ve belki de hiç duymadığınız bilgilere sahip olabilirsiniz.

Otomatik vitesli bir aracın şanzımanında arıza veya arızalar oluşmasındaki başlıca ilk sebep olarak bakımsızlık ve kontrolsüzlük gelir diyebiliriz. Çok düzgün bir kullanıcı dahi olsanız periyodik bakımları ile kontrolleri yapılmamış bir otomatik şanzımanın arıza çıkartma ihtimali, otomatik şanzıman bakımları ve kontrolleri tam olarak yapılan bir diğer araca göre %50 daha fazla öngörülmektedir. Buna göre ilk etken periyodik bakım(sızlık) diyebiliriz.

İkinci olarak yanlış yapılan bakımlardan kaynaklı arızalanma sebepleridir ki bu hatalı bakımların başında yanlış yağ kullanılması veya yetersiz bir tamircinin yanlış yaptığı uygulamalar sonucunda şanzımanın parçalarının zarar görmesi sonucunda ortaya çıkan diğer sebepler olur. Bu kısımda “Doğru Usta Tercih Edilmeli” hususu önem kazanmaktadır. 

Yanlış yağ kullanılmasının sonuçlarından bahsedecek olursak, tork konvertörüne yanlış basınç giderek dişli ve kavrama gruplarına ayrıca tork konvertörünün kendisine kalıcı hasarlar bırakabilir. Buna ilaveten tüm sistemin O Ring ve keçelerinin tamamına zarar verir. Bu durumda yağ sızdırmadan dolayı eksilen yağ ile birlikte dişli ve yağ pompası gibi ekipmanların zarar görmesi kaçınılmaz olacaktır. Yüksek ısı sebebi ile de şanzımanın içi ve ana kol ve yataklar ile ara balataların kavrulması da en son nokta olacaktır. Bu durumda yeni şanzıman alınması tamirden ziyade tercih edilecek ilk seçenek haline gelecektir.

Üçüncü sebep olarak basit gibi görünen ama verdiği hasarın boyutlarına bakıldığında hiç te küçük sonuçları olmayan kullanıcı hataları gelmektedir. Peki nedir bu kullanıcı hataları? Otomatik vites gaza basarsın gider frene basarsın durur başka bişey yapılamayan bir siteme nasıl kullanırsak zarar verilebilir? Düz mantıkta bu şekilde görünse de hiç de öyle değil. Yine araç marka ve modellerine göre bazı değişiklikler göstermesi muhtemel olsa da genel olarak aynı mantıkta çalışan otomatik viteslerin en büyük düşmanı ani kalkışlar ve araç tam olarak durmadan yapılan vites değiştirilmesidir. Örneğin D den R konumuna araç tam durmadan geçiş yapılması.Yine karasız gaz pedalı kullanılması sonucu kullanıcıya bağlı olan şanzıman arızalarına belirgin örnek olarak aracın kalkışlarda veya manevralarda anlık gaz verip çekmeler de tahmin edilenden çok daha büyük hasarlara sebep olmaktadır. Ayrıca özellikle hafif veya dik yokuşlarda Aracı P konumuna alıp el freni çekmeden (aşağı veya yukarı doğru fark etmez) bırakmak sureti ile yapılan parklar gelmektedir. P durumu el frensiz olarak sadece yokuş ve rampalarda değil düz park alanlarında da tek başına kullanılmamalıdır. Otomatik vitesli araçlar nasıl kullanılmalı? yazımızda park etmek de dahil olmak üzere bir çok detaya değindik.

Dördüncü sebepler olarak dış etkenler ve doğal nedenlerden dolayı oluşan arızalar gelmekte. Otomatik şanzımanlar dış etkenlere karşı kendi içlerinde her ne kadar mukavemetli ve yalıtılmış olsa da bu arızaların sebepleri direk olarak şanzıman kaynaklı değildir. Şanzımana giden havalandırma ve yağ borularının darbe veya sürtmeden kaynaklı olarak delinmesi, kırılması, ve oluşacak basınçlara karşı incelerek zayıflaması ile yine şanzımana giden elektronik kontrol üniteleri ile bağlantı sağlayan ara kabloların deformasyona, korozyona ve diğer darbe ve sürtmelerden dolayı kablo kopmaları sebepleri ile arızalar oluşabilmektedir. Bu durumda otomatik şanzımanla elektronik kontrol ünitesi arasında yanlış iletişim sonucu hatalı vites geçişleri veya vites büyütememe veya küçültememe gibi örnek nedenlerden dolayı oluşacak aşırı ısınmalara bağlı sebeplerden dolayı arızalar oluşabilmektedir. Bu durumda sadece kablo değil tüm sistem zarar görecektir. Tamir ve değişim maliyetleri her kullanımda daha da yükselecektir.

Son sebep olarak belirtecek olursak yanlış parçalardan kaynaklı otomatik şanzıman arızalarını söyleyebiliriz. Bir otomatik şanzımanda yapılan periyodik bakım sırasında kullanılacak (Filtre Dahil) tüm parçaların başka bir şanzıman için üretilmiş olması, muadil veya ustadan kaynaklı olarak yanlış parçanın takılmasından doğacak arızalar meydana gelmektedir. Bunun yanı sıra çok düşük de olsa yedek parça ve filtrelerde fabrikaların imalat hatalarından kaynaklı oluşacak olan arızalardır.

Yüksek maliyetli masraflar ile karşımıza çıkan arızalarla mücadele aşamasına gelmemek için öncelikle otomatik şanzımana sahip araçları marka modeli her ne olursa olsun bilinçli ve düzgün kullanmak gerektiği ilk öncelikli bilmemiz gereken noktadır.

Ardından düzenli periyodik bakımlar ve doğru usta tercihi olmalıdır. Her ne kadar doğal sebepler de etken olarak kabul edilse de doğru ustaların periyodik bakımlar esnasında bu tip daha sonra karşımıza çıkacak arızaları fark ederek önceden tespit edilmesi ile önüne geçmek mümkün hale gelmektedir.